کد مطلب:149874 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:266
در بیان سال شهادت حسین بن علی و تطبیق آن با ماههای شمسی
و این نیز ناگفته نماند كه بعضی از مؤلفین، مانند كمال الدین علامه ی دمیری (متوفای 808 ه) در حیوة الحیوان (ذیل كلمه ی الاوز) شهادت حضرت حسین بن علی (ع) را در سال شصتم هجری دانسته اند، و موضع آفتاب، به نوشته ی رساله ی ایضاح الانباء فی تعیین مولد خاتم الانبیاء و مقتل سیدالشهداء (ص 73، ط تبریز) در دهم محرم سنه ی شصت، موافق زیج هندی صفر درجه و 38 دقیقه ی عقرب (آبان ماه) می بوده. ولیكن اغلب نویسندگان و مورخین بزرگ، مانند ابن جریر طبری و ابن عبد ربه اندلسی و مسعودی در التنبیه و الاشراف (ص 262، ط مصر) و اثبات الوصیة (ص 126، ط تهران) و ابوالفرج اصفهانی و خطیب بغدادی و ابن اثیر و ابن طقطقی و ابوالفداء و حمدالله مستوفی و سیوطی و... حدوث این وقعه ی تاریخی را در دهم محرم از سال شصت و یكم هجری كه مطابق دهم اكتبر از سال 680 میلادی می باشد، نگاشته اند. [1] مرحوم معتمدالدوله، فرهادمیرزا، از دانشمندان
دوره ی ناصری، چون سال شهادت را سنه ی شصت و یك گرفته، در كتاب جام جم (ص 430) می گوید: «قدماء منجمین موضع شمس را در روز عاشورا بیست و یك درجه ی میزان (مهرماه) تشخیص داده اند، ولی به استخراج میرزا حسن منجم اصفهانی [2] از زیج محمد شاهی 19 درجه و 20 دقیقه است.» و این نیز ناگفته نماند كه علامه ی مسعودی در تألیف خود، مروج الذهب (ص 11، ج 3، ط مصر) وقعه ی خونین كربلا را در سال 64 هجری قید كرده است. [3] .
دوره ی ناصری، چون سال شهادت را سنه ی شصت و یك گرفته، در كتاب جام جم (ص 430) می گوید: «قدماء منجمین موضع شمس را در روز عاشورا بیست و یك درجه ی میزان (مهرماه) تشخیص داده اند، ولی به استخراج میرزا حسن منجم اصفهانی [2] از زیج محمد شاهی 19 درجه و 20 دقیقه است.» و این نیز ناگفته نماند كه علامه ی مسعودی در تألیف خود، مروج الذهب (ص 11، ج 3، ط مصر) وقعه ی خونین كربلا را در سال 64 هجری قید كرده است. [3] .
[1] ميرزا محمد تقي سپهر (متوفاي 1297 ه) در مجلد ششم از كتاب دويم ناسخ التواريخ، جلد حضرت حسين (ص 157، ط تهران، 1324 ه) مي نويسد: «بيشتر از مورخين وفات معاويه را در سال شصتم هجري نگاشته اند و شهادت حسين بن علي (ع) را در يوم عاشورا در سال شصت و يكم هجري رقم كرده اند، اما در يوم عاشورا خلاف كرده اند: جماعتي از محدثين روز جمعه دانسته اند و گروهي روز شنبه نگاشته اند و برخي روز دوشنبه گفته اند... بالجمله، چون ما به طريق قهقري زيجات را به شمار گرفتيم، در سال شصت و يكم، روز عاشورا، نه با جمعه و نه با شنبه و نه با دوشنبه راست نيامد، بلكه در سال شصتم هجري روز عاشورا جمعه است. پس صواب آن است كه وفات معاويه را در سال 59 ه رقم كنيم و قتل سيدالشهدا را در سال 60 ه، بعد از ظهر جمعه ي عاشورا دانيم.».
[2] به نگارش مرحوم اعتمادالسلطنه در المآثر والاثار (ص 212) ميرزا حسن منجم از عظماي ستاره شناسان و فحول اساتيد اين فن مي بوده، و در سال 1211 هجري قمري در اصفهان متولد و در سال 1292 ه در مولد خود وفات نموده.
[3] اين هم ناگفته نماند: شيخ مفيد در الارشاد (ص 268، ط تبريز) مي نويسد: «حسين (ع) روز شنبه، دهم محرم از سال 61 ه پس از نماز ظهر شربت شهادت را چشيد، و عمرش در آن روز به 58 سال دررسيد. با نياي خود، حضرت رسول، مدت هفت سال زندگي كرد، و با پدرش حضرت علي، 37 سال، و با برادرش حضرت حسن، 47 سال بزيست، و روزگار خلافتش، بعد از فوت برادر، 11 سال شد. و پوشيده نماند: شيخ كه عمر آن حضرت را در 58 سال دانسته، سال تولد و فوت وي را نيز محسوب داشته، وگرنه، با اين حساب كه خود شيخ در الارشاد (ص 203) ولادتش را در پنجم شعبان از سال چهارم هجري ضبط كرده است، عمر آن بزرگوار با ضبط صحيح، 56 و پنج ماه و شش روز مي باشد. فتدبر جيدا.